Son yıllarda teknoloji hayatımızın en önemli parçası haline geldi. Televizyon, bilgisayar, akıllı cep telefonları ve internet bir yandan hayatımızı kolaylaştırırken bir yandan da sosyal hayatımızı daraltıyor. Bizi teknolojiye bağımlı hale getiren etkenlerin başında internet geliyor. Hayatımızın her noktasına sızmayı başaran, her konuda ilk danışma noktamız haline gelen internet bir zamanlar bilginin paylaşımı ve edinimi için inanılmaz bir kaynaktı. Zamanla doğru kullanılmamasından kaynaklanan problemler sosyal hayatımızı büyük ölçüde etkilemeye başladı.

Teknolojinin insan hayatına getirdiği sayısız faydalar var. Ancak kişinin teknoloji kullanımı üzerinde kontrolünün kaybolması ve teknolojiyi ölçüsüz ve sınırsız kullanması çok ciddi zararlara sebep olabilir.

Pek çok ebeveyn çocuğunun telefon ve bilgisayar gibi teknolojik aletlerle geçirdiği vaktin fazla olmasından şikayetçidir. Bilgisayar, internet gibi araçlar çocuk ve gençlerin öğrenmeleri için sınırsız bir denizdir; fakat bu sınırsız alan sayesinde çocuklar ve gençler şiddet vb. olumsuz davranışlarla da tanışabilmektedir.

Teknoloji bağımlılığının çeşitleri şunlardır:

• Oyun bağımlılığı
• Sosyal medya bağımlılığı
• Alışveriş bağımlılığı
• Video – içerik tüketim bağımlılığı
• Açık arttırma ve şans oyunları bağımlılığı

  Bir kişi için teknoloji bağımlısı tanımını kullanabilmek için öncelikle kişinin bilgisayardan, telefondan veya herhangi bir teknolojik aletten uzak kaldığında kendini nasıl hissettiği, teknolojik araçlarla ne kadar süre vakit geçirdiği, internette kalabilmek için yapması gereken işleri erteleme eğilimi gösterip göstermediği, gibi durumlar mutlaka değerlendirilmelidir. Yani, öncelikle kişinin ihtiyacı dışında bu araçlarla vaktinin ne kadarını harcadığına bakılmalıdır. Teknoloji kullanımının kişinin günlük hayatını nasıl etkilediği de önemli bir konudur. Problemli bir kullanım mevcut ise mutlaka bir uzmandan destek alınması gerekmektedir.

Bireyi bağımlı hale getiren pek çok sebep olabilir, dolayısıyla bu süreçte tek bir nedenden bahsetmek zordur. Diğer birçok bağımlılık türünde olduğu gibi teknoloji bağımlılığında da biyolojik, genetik, psikolojik, sosyal etkenler ve internet ortamının bireye sunduğu sınırsız ve çok çeşitli imkânlar, bağımlılık yapıcı nedenler arasında yer almaktadır.

Peki, Teknoloji Bağımlılığı ile mücadelede ne gibi yöntemler uygulanabilir?

• Teknolojik araçlar ile çocukların çok erken yaşlarda tanıştırılmaması önemlidir.
• Ebeveynler teknolojik araçları çocuklarını oyalamak için çocuk bakıcısı gibi kullanmamalıdır.
• Çocuklar teknolojik aletleri kullanırken bu konuda doğru ve detaylı bir şekilde bilgilendirilmelidir.
• İnternet ve teknolojinin sağlıklı kullanımı konusunda çocukların bilinçlendirilmesinde amaç, çocukların teknolojinin doğru kullanımını alışkanlık haline getirebilmelerini sağlamak olmalıdır.
• Çocukların sosyal yaşam alanlarını genişletmek, yapabilecekleri uygun aktivitelere yönlendirilmelidir.
• Bireylerin teknolojik araçları aşırı bir şekilde kullanmalarının altında yatan sebepler araştırılmalıdır.
• Teknolojik aletler gündelik hayatın stresinden kurtulmak için kullanılıyorsa, alternatif olarak spor yapmak, kitap okumak gibi aktivitelere yer verilmelidir.
• İnternet bağımlısı olduğu düşünülen kişiler mutlaka ilgili uzmanlar tarafından destek almalıdır.

Yetişkinler olarak da evde olmak zorunluluğunda olduğumuz şu günlerde aşırı teknoloji kullanımına da dikkat etmemiz gerekir. Çocuklarımızın hayata dair her konuda en önemli referansı bizleriz. Teknolojik araçları aşırı kullanımı bağımlılığa neden olmakta ve aynı zamanda fiziksel, davranışsal ve psikolojik pek çok sonuçlar ortaya çıkarmaktadır. Uyku sorunları, yorgunluk, içe dönüklük ve yalnızlaşma gibi. Evde teknoloji kullanımı dışında da yapılacak pek çok etkinlik olduğunun farkında olmak ve zamanı iyi planlamak gerekir. Bugünler çocuklarla ortak aktiviteler yapmak için iyi bir fırsattır.

Çocuklarımıza ve gençlerimize en iyi şekilde rehberlik ve yönlendirme yapmak için aile olarak bazı sorumluluklarımız vardır. Çocuklarımızın teknolojiden ihtiyaçları kadar faydalanmaları konusunda onlara örnek olacak olan biz yetişkinleriz. Çocuklarımızın iyi birer gözlemci olduklarını unutmayalım. Ebeveynler olarak öncelikle kendi teknoloji kullanımımızı değerlendirmeli, bu değerlendirmelerin ışığında çocuklarımız için sınırlar belirlemelidir. Sınırlar konusunda disiplinli davranmalıdır. Çocuğun sosyal hayatını doğru değerlendirmesi konusunda yönlendirmelerde bulunulmalıdır. Aile bireyleri arasında sözel iletişimi arttırmaya özen gösterilmelidir. Yasaklara başvurmadan daha cazip alternatifler sunulmalıdır.

Anne-babalar için çocuklarının iyi bir vatandaş olarak yetişmesi oldukça önemlidir. Bunun kadar yaşadığımız dijital çağda, çocukların güvenli ve rahat olabilmesi için teknolojiyi doğru kullanmaları da o kadar önemlidir. Ebeveynlerin çocuklarının hem yaşadıkları toplum hem de sanal toplum için iyi bir birey olarak yetişebilmesi üzerine büyük görevler düştüğünü unutmaması ve bunları yerine getirmesi gerekmektedir.

 Değişim bir süreçtir sabırlı olmalı, doğru yönlendirmeli ve tutarlı davranmalıyız.